Ukończył łódzkie gimnazjum (1914), studiował prawo i filozofię na Uniwersytecie Warszawskim (1916-18). Współpracował z pismem "Pola esperantisimo" (1911-1914), gdzie umieszczał przekłady na esperanto wierszy polskich. Jako poeta debiutował wierszem "Prośba" w "Kurierze Warszawskim" (1913). Od 1915 tłumaczył z języka rosyjskiego, a także współpracował z łódzkimi kabaretami Bi-Ba-Bo i Nowości oraz z teatrzykiem Urania. W 1916-1919 współpracował z warszawskim pismem studenckim "Pro arte et studio". W 1918 był współzałożycielem kabaretu literackiego Pikador, a następnie współtwórcą (1919) i czołowym przedstawicielem grupy poetyckiej Skamander, stałym współpracownikiem miesięcznika "Skamander" (1920-1928, 1935-1939) i tygodnika "Wiadomości Literackie" (od 1924). Zamieszczał utwory na łamach wielu czasopism i dzienników. Prowadził ożywioną działalność jako autor tekstów i piosenek kabaretowych (zwykle podpisywanych pseudonimami). Współpracował z pismami satyrycznymi. Wraz z Antonim Słonimskim i Janem Lechoniem przygotowywał dodatki prima-aprilisowe "Kuriera Polskiego" (1920-1925), razem z nimi pisał także szopki polityczne (1922-1930).
Od 1927 współpracował z Polskim Radiem (od 1935 był kierownikiem artystycznym działu humoru). Od 1934 wchodził w skład redakcji miesięcznika "Szpargały". Należał od 1919 do członków założycieli ZAiKS-u (zalegalizowanego w 1921), od 1932 był członkiem zarządu. Od 1920 członek ZZLP (Związek Zawodowy Literatów Polskich), należał także do PEN Clubu.
W czasie II wojny światowej przebywał na emigracji - w Rumunii, Francji, Portugalii i Brazylii, skąd w 1942 przybył do Nowego Jorku. Poza granicami kraju nie porzucił swego ulubionego zajęcia, pisywał dla wielu tygodników polonijnych i stowarzyszeń polskich.
W czerwcu 1946 wrócił do kraju i zamieszkał w Warszawie. Prowadził prace literackie, przekładowe i edytorskie. W latach 1948-1949 był dyrektorem artystycznym, a w 1951 kierownikiem literackim Teatru Nowego. Wyróżniony Złotym Wawrzynem PAL za wybitną twórczość (1935), nagrodą literacką miasta Łodzi (1928 i 1949), doktoratem honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego, nagrodą polskiego PEN Clubu za przekłady z Puszkina (1935) i nagrodą państwową (1951).
W początkowej fazie twórczości Tuwim wyrażał bunt przeciw młodopolskiej formie poezji (dekadenckim nastrojom i manierze językowej), głosząc optymizm i witalizm, urbanizm, wprowadzający na karty poezji miasto w jego dniu powszednim. Kreował nowego bohatera lirycznego - mieszkańca miasta, upodabniał utwór poetycki do żywej potocznej wypowiedzi z jej wulgaryzmami i trywializmami. Często wprowadzał do liryki gatunki wypowiedzi takie, jak obrazek rodzajowy i poezja rozmowy. Dążył, tak jak wszyscy skamandryci, do upowszechnienia liryki i stworzenia odmiennego modelu jej funkcjonowania niż elitarno-artystowski.
W późniejszych latach pojawiają się i nasilają w jego twórczości elementy goryczy, poeta sięga po wzory klasyczne (Jan Kochanowski), romantyczne i norwidowskie. Do głosu dochodzi niepokój zarówno w liryce osobistej, jak i społecznej. Równocześnie coraz doskonalsze operowanie przez Tuwima formą, wirtuozeria w operowaniu słowem i obrazem staje się - w połączeniu z rozmiłowaniem w wielkiej tradycji - źródłem swoistej poetyckiej filozofii koncentrującej się na zagadnieniu słowa-znaku i jego stosunku do desygnatu, wiedzie w krąg problemów języka ku baśniowej etymologii słów, ich "poetyckiej alchemii".
Odrębną dziedziną działalności Tuwima jest twórczość satyryczna - bogata, złożona i wielostronna, uprawiana od momentu debiutu. Nie stanowi ona zjawiska jednorodnego zarówno ze względu na formułę gatunkową, jak i ze względu na różny charakter utworów i celów, dla których zostały napisane. Satyra obyczajowa opierała się na negacji starych modeli obyczajowych, będących wyrazem zacofania, promowała wzorzec osobowy, który prezentowała liberalna inteligencja warszawska. Jako autor satyr politycznych przeszedł Tuwim ewolucję od negacji pewnych elementów rzeczywistości politycznej, do całkowitej negacji sanacyjnych elit rządzących, kiedy w latach trzydziestych zaczęły one przyjmować coraz bardziej prawicowe pozycje, zbliżając się do ugrupowań o programie antysemickim i faszystowskim. Najwyższym osiągnięciem Tuwima-satyryka był napisany w 1936 roku "Bal w Operze", wykorzystujący dotychczasowe doświadczenia poety na polu satyry, wprowadzający elementy groteski i ekspresjonizmu.
Na pytanie „kim był Julian Tuwim” większość z nas odpowie z pewnością, że był to autor wielu wspaniałych, błyskotliwych i wesołych wierszy dla dzieci. „Lokomotywa”, „Pan Hilary”, „Ptasie radio” czy „Słoń Trąbalski”, to tytuły wierszy, które najbardziej kojarzą nam się z tym poetą. I nic w tym dziwnego. Bowiem w każdym niemal domu znajduje się książka z tymi wierszami a ich wesołe i niezapomniane rymy większości z nas wielokrotnie przywracały dobry humor i wesoły nastrój. Julian Tuwim to towarzysz dzieciństwa wielu pokoleń, które z równym zachwytem i radością słuchały lub czytały jego wiersze.
Julian Tuwim przez wiele lat zmagał się z różnego rodzaju zaburzeniami nerwicowymi, z których najbardziej dokuczała mu agorafobia, czyli lęk przebywaniem na otwartej przestrzeni, wyjściem z domu, wejściem do sklepu, tłumem i miejscami publicznymi. Autor twórczości pełnej humoru i satyry cierpiał także na zaburzenia depresyjne. Ze względu na specyficzne problemy zdrowotne, to co po sobie zostawił godne jest jeszcze większego szacunku, podziwu i hołdu dla wielkiego talentu.
Poeta zmarł 27 grudnia 1953 w pensjonacie ZAiKS-u „Halama” w Zakopanem na atak serca. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.
[źródło] [źródło] [źródło]
BIBLIOGRAFIA:
1. "Czyhanie na Boga", Warszawa 1918
2. "Sokrates tańczący", Warszawa 1920
3. "Pracowita Pszczółka. Kalendarz encyklopedyczno-informacyjny na r. 1921" (współautorem był Antoni Słonimski), Warszawa 1921
4. "Siódma jesień", Warszawa 1922
5. "Wierszy tom czwarty", Warszawa 1923
6. "Czarna Msza. Z cyklu satanistycznego", Warszawa 1925
7. "Tysiąc dziwów prawdziwych", Warszawa 1925
8. "Słowa we krwi", Warszawa 1926
9. "Tajemnice amuletów i talizmanów", Warszawa 1926
10. "Polityczna szopka Cyrulika Warszawskiego" (współautorzy: Marian Hemar, Jan Lechoń, Antoni Słonimski), Warszawa 1927
11. "Rzecz czarnoleska", Warszawa 1929
12. "Szopka polityczna" (współautorzy: Hemar, Lechoń, Słonimski), Warszawa 1930
13. "Szopka polityczna" (współautorzy: Hemar, Lechoń i in.), Warszawa 1931
14. "Biblia cygańska i inne wiersze", Warszawa 1933
15. "Jarmark rymów", Warszawa 1934
16. "Bal w operze", (powst. 1936, drukowany we fragmentach w różnych pismach; druk całości: "Szpilki", 1946; wyd. osobne: Warszawa 1982)
17. "Treść gorejąca", Warszawa 1936
18. "Lokomotywa. Rzepka (według starej bajeczki). Ptasie radio", Warszawa 1938
19. "O panu Tralalińskim i inne wierszyki", Warszawa 1938
20. "Słoń Trąbalski", Warszawa 1938
21. "Zosia Samosia i inne wierszyki", Warszawa 1938
22. "Kwiaty polskie", Warszawa 1949
23. "Cicer cum caule, czyli Groch z kapustą", Warszawa 1958
24. "Pegaz dęba, czyli panopticum poetyckie", Warszawa 1958
25. "W oparach absurdu" (współautor: Słonimski), Warszawa 1958
26. "Dzieła" t. 1-5, Warszawa, Czytelnik 1955-1964
Wybory:
1. "Poezje", Warszawa, Czytelnik 1956, posłowie: Artur Międzyrzecki
2. "Wybór poezji", Warszawa, PIW 1961, wybór: Antoni Słonimski
3. "Wiersze wybrane", Wrocław, Ossolineum 1964 - BN I nr 184
4. "Wybór poezji", Warszawa, Czytelnik 1965, wybór: R. Matuszewski
5. "Poezje wybrane", Warszawa, LSW 1968, wybór i wstęp: J.W. Gomulicki
6. "Wiersze zebrane", Warszawa, Czytelnik 1971, t. 1-2, opracowanie: A. Kowalczykowa
7. "Pisma zebrane" t. 1-4, Warszawa, Czytelnik 1986-1993 (opracowanie: A. Kowalczykowa, T. Januszewski, J. Stradecki, A. Bałakier)
8. "Nowy wybór poezji", Warszawa, PIW 2002 (posłowie i nota edytorska: J.W. Gomulicki)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz