Był synem znanego chirurga, okulisty i laryngologa Sir Williama Wilde'a i Lady Jane Wilde, poetki, która prowadziła jeden z najznamienitszych salonów literackich Dublina.
Młody Oscar Wilde odbierał edukację najpierw w Portora Royal School w Enniskillen (1864-1871), a następnie w Trinity College w Dublinie (1871-1874). Już tam zyskał opinię wybitnie zdolnego, którą potwierdził studiując w latach 1874-1878 w Magdalen College w Oxfordzie. We wszystkich szkołach wyróżniał się, zdobywał nagrody i stypendia. W Oksfordzie w roku 1878 zdobył pierwszy laur poetycki za wiersz "Ravenna". Na uniwersytecie znany był szczególnie ze swego błyskotliwego humoru i daru wymowy, z drugiej strony wyróżniał się ekstrawagancją. Demonstrował swoją zniewieściałość, nosił długie włosy, drwił z "męskich" zawodów sportowych, a swoje pokoje przystrajał pawimi piórami, kwiatami, porcelaną i innymi bibelotami. W tym okresie stał się przedstawicielem estetyzmu, który głosił hasło "sztuka dla sztuki".
W roku 1882 pojechał z cyklem wykładów do Stanów Zjednoczonych. W 1884 r. ożenił się z Constance Lloyd i miał z nią dwójkę dzieci, synów Cyrila (1885) i Vyvyana (1886). Wilde w tym okresie napisał "Szczęśliwego księcia i inne opowiadania" (1888) oraz powieść "Portret Doriana Graya" (1890). Później, z dużą regularnością, prawie co rok, publikował odznaczające się błyskotliwym humorem satyryczne komedie. Dopiero te dzieła przyniosły mu większe uznanie u czytelników.
Oscar Wilde był biseksualistą. Jak sam mówił, kultywował pederastię na wzór starożytnych Greków. Miał kilku kochanków, m.in. Roberta Rossa, który był również jego oddanym przyjacielem. Innym z kochanków Wilde'a był lord Alfred Douglas, którego nazywał "Bosie". Jego ojciec, markiz Queensberry, John Sholto Douglas, publicznie znieważył Wilde'a, zostawiając w klubie notkę, w której napisał z błędem ortograficznym "Mr. Wilde posing as a Somdomite". 6 kwietnia 1895 r. Wilde został aresztowany i oskarżony o kontakty homoseksualne (w tamtych czasach karalne w Wielkiej Brytanii). Sąd skazał go na 2 lata ciężkich robót, karę odbywał w więzieniu w Reading pod Londynem. Jego żona zmieniła nazwisko na Constance Holland, zabrała dzieci i wyjechała z kraju.
Podczas pobytu w więzieniu (1895-1897) napisał De Profundis, zawierający 30 tys. słów autobiograficzny list-monolog, który był zaadresowany do Alfreda Douglasa. Został on opublikowany dopiero po śmierci Wilde'a, w 1905 roku (w wersji okrojonej), a potem w 1949 w całości.
W więzieniu Wilde podupadł na zdrowiu, a jego stan finansowy po wyjściu na wolność był godny pożałowania. Pod zmienionym nazwiskiem, jako Sebastian Melmoth, wyjechał na kontynent i tam spędził ostatnie lata życia. W tym okresie opublikował słynny poemat "Ballada o więzieniu w Reading" (1898). Zmarł 30 listopada 1900 w podrzędnym paryskim hoteliku "Hotel d'Alsace" z powodu zapalenia opon mózgowych. Miał 46 lat. Na łożu śmierci przeszedł na katolicyzm. Początkowo pochowany na cmentarzu Cimetiere de Bagneu, później jego szczątki zostały przeniesione na cmentarz Pere Lachaise.
Utwory Oscara Wilde'a na język polski tłumaczyli między innymi: E. Berberyusz, Antoni Libera, M. Feldmanowa, Jan Kasprowicz, A. Tretiak, J. Pudełek, J. Korniłowiczowa, C. Wojewoda i B.J. Korzeniowski.
Życie Oscara Wilde'a stało się podstawą do nakręcenia dwóch filmów fabularnych: Procesy Oskara Wilde'a (The Trials of Oscar Wilde, 1960) z Peterem Finchem w roli głównej i Wilde (1997) z Stephenem Fry'em.
[źródło]
BIBLIOGRAFIA:
1. Portret Doriana Graya (1891)
2. Salome: Tragedia w jednym akcie (1891) - utwór dramatyczny
3. Dusza człowieka w epoce socyalizmu (1891) - eseje
4. Zbrodnia lorda Artura Savile (1891)
5. Kobieta bez znaczenia (1893)
6. Teleny (1893)
7. Tragedia florencka: Fragment dramatyczny (1894)
8. Ballada o więzieniu w Reading (1898)
9. Wachlarz lady Windermere (1907) - utwór dramatyczny
10. Mąż idealny (1908) - utwór dramatyczny
11. Brat marnotrawny - utwór dramatyczny
12. De profundis - eseje
13. Dialogi o sztuce - eseje
14. Rybak i jego dusza - opowiadanie
15. Sztuka i życie
16. Paradoksy i bons mots (1924)
17. Pleban i ministrant (1925)
18. Egzotyczne noce (1989)
Zbiory, bajki, opowiadania - wydania polskie:
1. Szczęśliwy książę (1922) - bajki
2. Szary młyn: Djabelskich historji serja II-ga (1922) - antologia
3. Poezje (1924)
4. Dwunastka: 12 nowel nowoczesnej literatury światowej (1925)- antologia
5. Nowele obce: (Wybór) (1925) - antologia
6. Krambambuli: 14 arcydzieł nowelistyki nowoczesnej (1930) - antologia
7. Nadzwyczajna rakieta (1950) - opowiadanie dla dzieci
8. Eseje; Opowiadania; Bajki; Poematy prozą (1957)
9. Opowiadania pisarzy angielskich XIX w. (1971) - antologia
10. Aforyzmy (1974)
11. Aforyzmy, zmyślenia, paradoksy
12. Fantastyczne opowieści (1975)- antologia
13. O duchach opowieści prawdziwe (1977) - antologia
14. Upiór rodu Canterville'ów (1977)
15. Duchy, zjawy, upiory (1979) - antologia
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz